Van A naar B - Brussel doorkruisen met het openbaar vervoer

maartenbockstaele
May 11, 2023
3 min read

Het openbaar vervoer is de vervoersoptie van de toekomst, maar geraak je in Brussel met elk middel even gemakkelijk van A naar B? Onze journalisten testten het uit.

Vrijdag 12 mei 8u30 | Ortwin Lanssens, Alexanne Vervoort, Eva Versavel, Caroline Vermeiren, Maarten Bockstaele, Rani Aertsgeerts, Simon Fiers, Anton Camps, Erin McLaughlin, Laura Muylderlans, Jochen Beerlaen, Leen Peeters

Brussel, de hoofdstad van België en Europa, staat bekend om haar diversiteit, kosmopolitisme en rijke cultuur. Maar als het gaat om mobiliteit, laat de stad veel te wensen over. Hoewel er een groot aanbod aan vervoermiddelen is, zijn die niet allemaal even efficiënt en zit het centrum elke dag weer opgestopt door files, wegenwerken en omleidingen. De stad der ketten staat zelfs in de top 15 van steden met de meeste files ter wereld: gemiddeld staat een automobilist er 91 uur per jaar stil.

Onlangs lanceerde de MIVB de campagne "Beweeg Onbeperkt", waarmee de maatschappij beweert dat je in Brussel in een mum van tijd van punt A naar punt B kunt reizen met het openbaar vervoer. Om de proef op de som te nemen, besloot onze redactie zélf met verschillende vervoermiddelen van het Atomium (in het uiterste noorden van Brussel) naar het Ter Kamerenbos (het uiterste zuiden van Brussel) te trekken. Op die manier kan ze nagaan of de vervoermiddelen van de MIVB inderdaad de gemakkelijkste zijn, en wat eventueel de alternatieven zijn. Hoewel het weer flink tegenzat, konden zelfs de regenbuien onze enthousiaste journalisten in spe niet tegenhouden.

TAXI - LAURA

Time is money. Laura arriveerde als eerste op de eindbestemming, maar betaalde daar ook de prijs voor. Ze bestelde om 12:20 een taxi via de taxidienst Verts, die werkt met een fixed price. Dat betekent dat ongeacht of Laura in de file komt te staan of niet, er geen tarief wordt bijgerekend voor de extra tijd. Om 12:25 werd Laura gebeld door haar chauffeur en toen er even later een taxi voorbij reed, stapte ze vol vertrouwen in. Al snel had ze door dat hij niet haar taxichauffeur was, maar gelukkig liet de vriendelijke man haar uitstappen zonder ervoor te moeten betalen. Eenmaal ze de juiste chauffeur had gevonden, reed ze alle files vlotjes voorbij en arriveerde ze na amper 37 minuten in het Ter Kamerenbos. De snelle, aangename en droge rit door Brussel kostte haar wel 39,5 euro.

METRO & TRAM - ORTWIN EN ALEXANNE

Aangezien de Brusselse metro en tram dezelfde spoorlijnen en routes delen, besloot de redactie om die vervoersmiddelen te combineren. Ortwin en Alexanne mochten al meteen een spurtje trekken om hun metro te halen. Bij aankomst bleek die al redelijk vol te zitten, waardoor er geen zitplaats meer vrij was. Vervelend, maar niet onoverkomelijk. De overstap naar de tram zorgde ook voor wat tijdverlies omdat ze een kwartier moesten wachten. “We verkiezen de metro voor het gemak en de snelheid. De tram stopt vaker en rijdt heel wat trager, alsof alles op het gemakje mag”, vertelde Alexanne. Een lichtpuntje bij de tram? Hij reed sneller dan Google Maps oorspronkelijk had aangegeven. Uiteindelijk slaagden ze er in om binnen de 45 minuten van punt A naar punt B te reizen en sloten ze zich aan bij Laura in het Ter Kamerenbos.

TREIN - SIMON EN JOCHEN

In de zoektocht naar het meest efficiënte vervoersmiddel in Brussel ondervond het treingroepje van Simon en Jochen enkele uitdagingen. Tijdens een stortbui kostte het hen maar liefst een halfuur om een treinstation te vinden, terwijl hun concurrente Taxi Laura zich al op locatie bevond. Nadat ze het station eindelijk hadden gevonden, moesten ze overstappen in Brussel-Centraal en Brussel-Luxemburg, om vervolgens naar Etterbeek te reizen. Eenmaal daar wachtte nog een wandeling van 20 minuten. In totaal zijn ze een uur onderweg geweest. "De trein is geschikt voor lange afstanden of als je dichtbij het station woont, maar voor Brussel is het aan te raden om de trein te combineren met andere vervoersmiddelen", legt Simon uit. "De S-trein door Brussel stopt aan veel kleine haltes, waardoor je er lang op zit." Bovendien is de trein qua prijs niet geweldig, tenzij je een abonnement hebt. Een standaardticket is afhankelijk van de afstand en altijd duurder dan het tarief van 2,60 euro voor de metro en tram.

DEELFIETS - MAARTEN

“Dit fucking kutding heeft geen bel en remt van zichzelf af als je bergop gaat.” Maarten begon zijn fietstocht door Brussel gewapend met zijn regenkledij en een defecte fiets. Na een half uur moest hij van fiets verwisselen vanwege een probleem met de accu. Om 13:00 uur gaf Maarten een korte update over zijn frustraties: "Er zijn nauwelijks fietspaden. Op de plek waar ik nu sta, moeten auto's over het voetpad rijden vanwege wegenwerken, waardoor fietsers op een moordstrookje moeten rijden. Enorm gevaarlijk, zeker omdat niet alle auto’s de fietsers eerst laten passeren." Een kwartiertje later volgde nog een update: "Ik ben nu bij het Koninklijk Paleis. Normaal had ik een andere route genomen, maar er zijn zoveel wegwerkzaamheden, putten en straten waar je niet mag fietsen, dat ik moest omrijden." Terwijl Laura, Alexanne en Ortwin al lang op locatie waren, is Maarten nog maar halverwege zijn reis. Uiteindelijk arriveerde hij na meer dan anderhalf uur volledig doorweekt in het Ter Kamerenbos.

DEELSTEP - EVA

Als je al langer dan 5 minuten in Brussel bent geweest, dan heb je ze vast wel gezien: de deelsteps die her en der op het trottoir, op straat en op andere ongepaste locaties verspreid liggen. Die eenvoudige vervoermiddelen lijken de ideale manier om je snel door de stad te verplaatsen, maar zijn ze wel betrouwbaar en handig genoeg om langere routes mee af te leggen? Eva is er alvast niet over te spreken. “Ik was juist 2 minuten onderweg en de step wilde niet meer verder rijden, omdat ik in een gebied zat waar ze niet zijn toegelaten.” Ze besloot om terug te keren naar het startpunt en een andere route te zoeken. Toen ze opnieuw vertrok, werd ze overvallen door een fikse regenbui. Zelfs haar regenjas leek niet opgewassen tegen het Belgische weer. Een uur later ondervond ze een nieuw probleem: haar deelstep had een lege batterij en ze moest op zoek naar een nieuw exemplaar. Ook die begaf het een halfuurtje later, dus zag Eva zich genoodzaakt om het laatste kwartier te voet af te leggen. Ze arriveerde als vierde in het Ter Kamerenbos, even uitgeput en kletsnat als Maarten.

BUS - LEEN EN CAROLINE

Vreemd genoeg moesten Leen en Caroline vanaf Atomium, dé toeristische trekpleister van Brussel, meer dan tien minuten wandelen om een bushalte te vinden. De eerste Lijnbus vertrok met enkele minuten vertraging, maar verliep verder vlot. Bij de tweede busrit ondervonden ze vertraging, wegenwerken en algemene files, gevolgd door een onaangekondigde omleiding die ervoor zorgde dat ze afweken van de geplande route. “Omdat we echt ver uit de richting reden en vertraging hadden, vreesden we dat we onze aansluiting zouden missen. We stapten dus maar uit en gingen een eind te voet.” Ook de derde busrit verliep niet zoals gepland: de chauffeur parkeerde een aantal keren langs de weg om buiten aan de bus te friemelen. Zijn kunsten mochten niet baten: met een korte mededeling ‘en panne’ werden alle reizigers van de bus gestuurd. De chauffeur kon geen interview afleggen voor de camera, maar toonde wel dat er aan de voorkant van de bus een stukje van de bumper loskwam. Dat moest hij voorlopig amateuristisch oplossen door er proppen watjes tussen te steken. Geluk bij een ongeluk: de bus had zoveel vertraging opgelopen dat de volgende bus al achter hen klaarstond. De meiden waren als enigen nog onderweg, en ook de laatste bus moest omrijden. Daardoor reed hij de eindhalte voorbij, waardoor ze het laatste kwartier te voet moesten afleggen. Eindconclusie? “We hebben een derde van de route gewandeld en waren te voet waarschijnlijk sneller geweest. Je hebt alle nadelen van de auto (file, wegenwerken …) én je kan zelf je vertrekpunt niet kiezen.”

Uit ons onderzoek blijkt dat de "Beweeg Onbeperkt"-campagne van de MIVB in de praktijk niet helemaal uitvoert wat ze belooft. Verkeersopstoppingen, wegwerkzaamheden en omleidingen maken het lastig om snel op je bestemming te geraken. Hoewel een taxi op het eerste gezicht misschien de beste optie lijkt, is die erg prijzig. Elektrische deelsteps en fietsen zijn ook populair, maar de test wijst uit dat ze niet altijd even handig zijn. Lege accu’s en zones waar je niet mag rijden zorgen er al snel voor dat je een pak langer onderweg bent dan gepland. Bij reizen met de bus riskeer je vertragingen en omleidingen, waardoor je vaak een flink stuk te voet moet afleggen en ook treinreizigers moeten zich voorbereiden op een aanzienlijke wandeling. Momenteel lijkt een combinatie van tram en metro dan nog de meest efficiënte en goedkoopste optie, maar er is duidelijk nog heel wat werk aan de winkel. Pendelaars die hopen om met de MIVB ‘onbeperkt te bewegen’, moeten dat toch met een korreltje zout nemen.

We legden de resultaten van onze mobiliteitstest voor aan Inge Paemen, woordvoerder van de Brusselse mobiliteit.

De bus was veruit het traagste vervoermiddel. Verbaast dit u?

“Nee, het verbaast me helemaal niet. Zeker op regenachtige dagen is het niet ongewoon dat er meer files en ongevallen zijn dan anders, en bussen kunnen niet anders dan mee aanschuiven. We proberen om nieuwe busbanen aan te leggen en via ons circulatieplan, Good Move, hopen we tegen 2030 een vlottere doorstroming te creëren.”

Er waren heel wat wegenwerken die voor omleidingen zorgden. Letten jullie erop dat die wegenwerken de verkeersellende samen niet versterken?

“Normaal gesproken wel, maar met de naderende verkiezingen willen zowel de gemeente als het gewest nog zo veel mogelijk projecten uitvoeren om bij de kiezers in de smaak te vallen. Daardoor is het nu een erg drukke periode op de baan. Er zijn diverse grote projecten gaande, maar er zijn ook onvoorziene omstandigheden, zoals een zinkgat door een gebroken riolering.”

Hebben jullie concrete methodes om files tegen te gaan?

Tot voor kort was het heel normaal om autoverkeer te promoten en stelden we die keuze nooit in vraag. Tegenwoordig willen we natuurlijk ook plaats maken voor openbaar vervoer, voetgangers en fietsers. Dat betekent dat we de beschikbare ruimte moeten herverdelen. Niet zozeer om ruimte af te pakken van de auto’s, maar vooral om meer ruimte te geven aan de andere vervoermiddelen.”

Hoe willen jullie die beschikbare ruimte dan veiliger maken? Maarten, die de route op de fiets aflegde, kon onderweg op weinig hoffelijkheid van autobestuurders rekenen.

Er is jammer genoeg veel gebrek aan respect bij weggebruikers ten opzichte van elkaar. Agressie wekt ook agressie op. Ik ben zelf een voetganger en ik merk ook dat wanneer de auto’s mij bijna van mijn sokken rijden ik dat afreageer op de volgende automobilisten. Dan kan ik beginnen roepen en schelden en kloppen op hun dak. Dat is niet correct, ik weet het, maar zo zitten mensen nu eenmaal in elkaar. De hoop is dat automobilisten een fietsbrevet moeten halen en fietsers een rijbewijs moeten halen, zodat ze elkaars problemen leren kennen. Een automobilist die rechts afslaat en zijn knipperlicht niet aanzet, beseft niet hoe moeilijk hij het voor de fietser maakt.